REGJISTRIMI I PRONARËVE PËRFITUES, AFATI I FUNDIT DATA 30 QERSHOR 2021

Ligji Nr. 112/2020 “Për Regjistrin e Pronarëve Përfitues”, është botuar në Fletoren Zyrtare nr. 149, datë 13.08.2020, dhe ka hyrë në fuqi në datën 28 Gusht 2021, është në fazën e shtrirjes së efekteve të tij, me krijimin e Regjistrit të Pronarëve Përfitues. Gjithashtu në zbatim të këtij ligji është miratuar VKM nr. 1088, datë 24.12.2020 “Për përcaktimin e mënyrës dhe të procedurave të regjistrimit e publikimit të të dhënave për pronarët përfitues, si dhe të njoftimit nga autoritetet shtetërore kompetente e nga subjektet e detyruara”, e cila ka hyrë në fuqi në datën 30.12.2020.

Sipas këtij ligji, me përjashtim të personave fizikë tregtarë, personat juridikë dhe ndërmarrjet, aksionari i vetëm i të cilëve janë institucionet qëndrore dhe/ose vendore të Republikës së Shqipërisë, komunitetet fetare dhe partitë politike, subjektet e mëposhtme do të konsiderohen Subjekte Raportues dhe kanë detyrimin të raportojnë/regjistrojnë pronarët përfitues:

  • shoqëritë me përgjegjësi të kufizuar;
  • shoqëritë aksionare;
  • shoqëritë kolektive;
  • shoqëritë komandite;
  • zyrat e përfaqësimit dhe degët e shoqërive të huaja;
  • shoqëritë e kursim kreditit dhe unionet e tyre;
  • shoqëritë e bashkëpunimit të ndërsjelltë;
  • shoqëritë e bashkëpunimit bujqësor;
  • cdo subjekt tjetër juridik, i cili me ligj detyrohet të regjistrohet pranë QKB-së;
  • organizatat joftimiprurëse, etj.

Sipas ligjit, “Pronar përfitues”, do të konsiderohet:

  1. Individi i cili ka në pronësi ose kontrollon i fundit një subjekt juridik, përmes pronësisë direkte ose indirekte të 25% ose më tepër të:
    • aksioneve ose të drejtave të votimit;
    • pjesëmarrjes në kapitalin e atij entiteti;
    • përmes kontrollit nëpërmjet mjeteve të tjera;
    • përfiton nga transaksionet e kryera nga personi juridik në emër të tij.
  2. Themeluesi, përfaqësuesi ligjor ose individi që ushtron kontrollin e fundit efektiv në administrimin dhe kontrollin e organizatave jofitimprurëse.
  3. Krijuesi i trust-it, kujdestari/i mirëbesuari, mbrojtësi, nëse ka dhe përfituesit ose kur personat që përfitojnë nga marrëveshja ligjore ose entiteti ende nuk janë përcaktuar, klasa e personave për interesin kryesor të të cilëve marrëveshja ligjore ose entiteti është krijuar ose operon; cdo individ tjetër që ushtron kontrollin e fundit mbi trustin me anë të pronësisë direkte ose indirekte ose me mjete të tjera.

Identifikimi i Pronarit Përfitues.

Personi i autorizuar për të përfaqësuar subjektin raportues në aplikimin elektronik për regjistrimin e pronarit përfitues bashkëlidh dokumentacionin e nevojshëm shoqërues, në format elektronik dhe aktet të tilla si:

  1. dokumentacionin e identifikimit dhe emrin e subjektit raportues;
  2. ekstraktin e subjektit;
  3. ekstrakti i personit juridik që zotërohet nga individi i regjistruar dhe rezulton ortak/aksionar në subjektin juridik;
  4. statuti dhe aktet e brendshme të shoqërisë;
  5. kontrata ose cdo dokument tjetër që vërteton se individi i regjistruar është pronari përfitues i subjektit, sipas pronësisë „direkte“ apo „indirekte“.
  • Pronësi direkte– është pronësia e mbajtur nga një individ prej 25% ose më tepër të aksioneve/kuotave të kapitalit ose të interesave të pronësisë në një subjekt raportues;
  • Pronësi indirekte– është pronësia e mbajtur ose kontrolli i ushtruar nga një individ në një ose më shumë persona juridikë, të cilët vecmas ose së bashku zotërojnë 25% ose më tepër të aksioneve/kuotave të kapitalit ose interesave të pronësisë në një subjekt raportues.
    • Në rast se nuk mund të identifikohet dot individi zotërues i 25% ose më tepër, duhet të identifikohet dhe regjistrohet si pronar përfitues individi që:
      1. përcakton vendimet e marra, ose;
      2. kontrollon në cdo lloj mënyre zgjedhjen, emërimin dhe largimin e shumicës së organeve vendimmarrëse dhe/ose organeve ekzekutive të personit juridik.
    • Nëse edhe në këtë rast nuk identifikohet dot pronari përfitues, atëhere subjektet raportuese duhet të identifikojnë dhe regjistrojnë, si pronar përfitues, individin/ët që mban pozicionin e drejtuesit/drejtuesve më të lartë të subjekteve raportues.
    • Për të dy rastet e mësipërme, subjekti raportues duhet të dorëzojë edhe një deklaratë me shkrim të nënshkruar nga përfaqësusei ligjor i subjektit raportues, në të cilën të përcaktohen saktësisht hapat e ndërmarra për identifikimin si pronar përfitues të individit.

Afati i caktuar për regjistrim

Subjektet raportuese ekzistuese duhet të identifikojnë pronarët përfitues dhe të krijojnë e të mbajnë dokumentat përkatëse për ta, jo më vonë se data 31 dhjetor 2020. Megjithatë, afati  për regjistrimin e të dhënave të kërkuara për pronarët përfitues është brenda 60 ditëve kalendarike nga data e krijimit të Regjistrit të Pronarëve Përfitues (që pritej të ishte data 31 Mars 2021).

Me Aktin Normativ Nr. 12, datë 25.03.2021 “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr. 112/2020, “Për regjistrin e pronarëve përfitues“, botuar në Fletoren Zyrtare nr. 49, datë 29.03.2021 afati është shtyrë deri në datën 30 Qershor 2021.

Subjektet e regjistruar për herë të parë duhet të raportojnë të dhënat për pronarët përfitues brenda 30 ditëve nga data e regjistrimit. Përvec regjistrimeve fillestare, subjektet kanë detyrimin të raportojnë për cdo ndryshim në këto të dhëna brenda afatit 30-ditor nga data e regjistrimit të ndryshimit.

Procedura e aplikimit për regjistrim

Aplikimi për regjistrimin fillestar dhe/ose për përditësimin ose ndryshimin e të dhënave për pronarët përfitues bëhet nga personi i autorizuar për të përfaqësuar subjektin raportues nëpërmjet sportelit elektronik.

  1. Personi i autorizuar pajiset me nënshkrimin elektronik, sipas përcaktimeve të legjislacionit në fuqi për nënshkrimin elektronik;
  2. Personi i autorizuar identifikon pronarët përfitues sipas parashikimit të ligjit dhe siguron dokumentacionin e nevojshëm;
  3. Identfikimi elektronik në portalin unik të shërbimeve e-Albania, plotësimi i formularit dhe depozitimi i dokumentacionit brenda afatit ligjor;
  4. Pranimi i aplikimit dhe reflektimi i të dhënave në regjistër.

Kundërvajtejet administrative

  • Mosregjistrimi fillestar i të dhënave për pronarin përfitues të tij brenda afateve dënohet me gjobë 250,000 lekë (shoqëritë ekzistuese), dhe 500,000 lekë (shoqëritë krijuara rishtazi);
  • Mosregjistrimi i cdo ndryshimi në të dhënat e regjistruara brenda 30 ditëve dënohet me gjobë 250,000 lekë;
  • Për shkeljet e mësipërme dënohet me gjobë prej 150,000 lekësh dhe përfaqësuesi ligjor i subjektit të regjistruar, person juridik;
  • Për subjektet, që kryejnë shkeljet e parashikuara më sipër, për më tepër se një herë, gjobat do të dyfishohen;
  • QKB-ja dhe autoriteti përgjegjës për mbajtjen e regjistrit të OJF-ve, për subjektet raportuese që kryejnë shkeljet e mësipërme, nuk do të ofrojnë shërbimet e tyre deri në pagimin e gjobës dhe regjistrimin e të dhënave përkatëse për pronarin përfitues.

Masat e përgjithshme anti-COVID që ndalojnë ngjarjet publike përbëjnë shkelje të Konventës

Në rastin Communaute genevoise d’action syndicale (CGAS) kundër Zvicrës (kërkesa nr. 21881/20, 15.03.2022) Gjykata Europiane për të Drejtat e Njeriut, me shumicë votash (4 pro, 3 kundër), gjeti se kishte shkelje e Nenit 11 (liria e tubimit dhe asocimit) të Konventës Europiane për të Drejtat e Njeriut.

Kërkuesja është shoqatë sipas ligjit zviceran qëllimi i së cilës është të mbrojë interesat e punëtorëve dhe të organizatave anëtare të saj, veçanërisht në sferën e sindikatave dhe lirive demokratike. Shoqata kërkuese u ankua se u privua nga e drejta për të organizuar dhe për të marrë pjesë në veprimtari publike pas miratimit të masave qeveritare për t’u përballur me COVID-19.

Gjykata kishte parasysh në rastin në fjalë se kërcënimi ndaj shëndetit publik nga COVID-19 kishte qenë shumë serioz dhe se njohuritë për karakteristikat dhe rrezikshmërinë e virusit kishin qenë shumë të kufizuara në fillim të pandemisë; si rrjedhojë, shteteve u është dashur të reagonin me shpejtësi gjatë periudhës në fjalë. Në fillim Gjykata konsideroi se ndalimi i drejtpërdrejtë i një sjelljeje të caktuar ishte masë drastike, e cila kërkonte arsye të forta për t’u justifikuar dhe kërkonte shqyrtim veçanërisht të hollësishëm nga gjykatat e autorizuara për të peshuar interesat në fjalë.
Midis 17 marsit dhe 30 majit 2020 të gjitha ngjarjet me anë të të cilave shoqata kërkuese mund t’i kishte realizuar veprimtarinë e veta në përputhje me qëllimin e saj statutor i ishin nënshtruar një ndalese të drejtpërdrejtë. Sipas jurispudencës së gjykatës, një masë e plotë e këtillë kërkonte arsye të fuqishme për t’u justifikuar. Edhe supozimi se një arsye e tillë kishte ekzistuar – gjegjësisht nevoja për t’iu kundërvënë pandemisë globale COVID-19 efektivisht – ajo doli nga shqyrtimi i Gjykatës pas shterimit të ilaçeve vendore se nuk ishte kryer një kontroll i tillë nga gjykatat, duke përfshirë Gjykatën e Lartë Federale.

Gjykata shtoi se duke pasur parasysh urgjencën e marrjes së veprimeve të duhura për t’iu kundërvënë kërcënimit të paraqitur nga COVID-19 në fazat e para të epidemisë, nuk ishte e domosdoshme të pritej se do të zhvillohen diskutime shumë thelbësore në nivel vendi, dhe veçanërisht duke përfshirë Parlamentin, përpara miratimit të masave urgjente që ishin gjykuar si të nevojshme për trajtimin e kësaj beteje globale. Megjithatë, në rrethana të tilla shqyrtimi gjyqësor i pavarur dhe efektiv i masave të ndërmarra nga ekzekutivi ishte edhe më jetik.

Sa i përket dënimit për shkeljen e ndalimit të organizimit të ngjarjeve publike, Neni i ri 10d ishte futur në Urdhëresën O.2 COVID-19 më 17 mars 2020. Sipas kësaj dispozite, çdo person që shkeli me dashje ndalimin e mbajtjes së ngjarjeve publike sipas Nenit 6 të Urdhëresës i nënshtrohej një dënimi që nuk kalonte tre vjet ose një gjobë (me përjashtim të pranisë së një shkeljeje më të rëndë brenda kuptimit të Kodit Penal). Sipas pikëpamjes së Gjykatës, këto ishin dënime shumë të ashpra që mund të kishin efekt serioz mbi pjesëmarrësit e mundshëm apo grupet që kërkonin të organizonin ngjarje të tilla.

Në fund, Gjykata theksoi faktin se përballë krizës mbarëbotërore të shëndetit publik, Zvicra nuk kishte pasur rekurs karshi Nenit 15 të Konventës, i cili i mundësonte Shtetit Anëtar të ndërmarrë masa të caktuara për të deroguar nga Konventa detyrimet e saj në kohë lufte ose ndonjë urgjence tjetër publike që rrezikonte jetën e kombit.

Referencat nga faqja zyrtare e Gjykatës Europiane për të Drejtat e Njeriut

Mbajtja e regjistrave të korrespondencës së të burgosurve në një server IT të gjyqësorit ishte në kundërshtim me Konventën

Në rastin Nuh Uzun dhe të tjerët kundër Turqisë (kërkesa nr. 49341/18 dhe 13 kërkesa të tjera) Gjykata Europiane për të Drejtat e Njeriut gjeti

  • njëzëri se kishte pasur shkelje të Nenit 8 (e drejta për respektimin e jetës private dhe familjare/ e drejta për respektimin e korrespondencës) të Konventës Europiane për të Drejtat e Njeriut;
  • me shumicë votash (6 me 1) se gjetja e shkeljes në vetvete përbënte mjaft përmbushje të drejtë sa i përket dëmit jospecifik të pësuar nga kërkuesit.

Rasti kishte të bënte kryesisht me ngarkimin e korrespondencës së kërkuesve, ndërsa ata ishin në mbajtje, në Rrjetin e Serverit Kombëtar Gjyqësor (Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi – “UYAP”).

Gjykata konsideroi se korrespondenca private e kërkuesve kishte gjasa të përmbante të dhëna personale që hyjnë në fushën e mbrojtjes së jetës së tyre private. Kur kemi të bëjmë me të dhënat personale në veçanti, është qenësore të ketë rregulla të qarta, të hollësishme që rregullojnë fushëveprimin dhe zbatimin e atyre masave, bashkë me garancat minimale që synojnë ruajtjen e integritetit dhe konfidencialitetit të të dhënave dhe procedurat për asgjësimin e tyre, për t’u ofruar garancitë e duhura personave të përfshirë. Gjykata gjeti se ngarkimi i korrespondencës së të burgosurve të ndaluar dhe të dënuarve në serverin e UYAP-së doli drejtpërdrejt dhe posaçërisht nga një udhëzim i nxjerrë nga Ministria e Drejtësisë më 10 tetor 2016 dhe i rinxjerrë më 1 mars 2017. Gjykata vuri në dukje se udhëzimi u ishte drejtuar prokurorëve publikë dhe autoriteteve të burgjeve.

Dokumentet në fjalë ishin, pra, dokumente të brendshme të papublikuara, të cilat në parim nuk kishin fuqi detyruese. Sipas këndvështrimit të Gjykatës, tekstet e këtij lloji, të cilat nuk ishin nxjerrë nga ndonjë pushtet rregullues, nuk mund të konsideroheshin si “ligje” me “veçori” të mjaftueshme për qëllime të praktikës gjyqësore të Gjykatës. Së këndejmi, ndërhyrja në të drejtën e kërkuesve për të respektuar jetën private dhe korrespondencën e tyre nuk mund të thuhet se ka qenë “në përputhje me ligjin” brenda kuptimit të Nenit 8 të Konventës.

Referencat nga faqja zyrtare e Gjykatës Europiane për të Drejtat e Njeriut