Në rastin Communaute genevoise d’action syndicale (CGAS) kundër Zvicrës (kërkesa nr. 21881/20, 15.03.2022) Gjykata Europiane për të Drejtat e Njeriut, me shumicë votash (4 pro, 3 kundër), gjeti se kishte shkelje e Nenit 11 (liria e tubimit dhe asocimit) të Konventës Europiane për të Drejtat e Njeriut.
Kërkuesja është shoqatë sipas ligjit zviceran qëllimi i së cilës është të mbrojë interesat e punëtorëve dhe të organizatave anëtare të saj, veçanërisht në sferën e sindikatave dhe lirive demokratike. Shoqata kërkuese u ankua se u privua nga e drejta për të organizuar dhe për të marrë pjesë në veprimtari publike pas miratimit të masave qeveritare për t’u përballur me COVID-19.
Gjykata kishte parasysh në rastin në fjalë se kërcënimi ndaj shëndetit publik nga COVID-19 kishte qenë shumë serioz dhe se njohuritë për karakteristikat dhe rrezikshmërinë e virusit kishin qenë shumë të kufizuara në fillim të pandemisë; si rrjedhojë, shteteve u është dashur të reagonin me shpejtësi gjatë periudhës në fjalë. Në fillim Gjykata konsideroi se ndalimi i drejtpërdrejtë i një sjelljeje të caktuar ishte masë drastike, e cila kërkonte arsye të forta për t’u justifikuar dhe kërkonte shqyrtim veçanërisht të hollësishëm nga gjykatat e autorizuara për të peshuar interesat në fjalë.
Midis 17 marsit dhe 30 majit 2020 të gjitha ngjarjet me anë të të cilave shoqata kërkuese mund t’i kishte realizuar veprimtarinë e veta në përputhje me qëllimin e saj statutor i ishin nënshtruar një ndalese të drejtpërdrejtë. Sipas jurispudencës së gjykatës, një masë e plotë e këtillë kërkonte arsye të fuqishme për t’u justifikuar. Edhe supozimi se një arsye e tillë kishte ekzistuar – gjegjësisht nevoja për t’iu kundërvënë pandemisë globale COVID-19 efektivisht – ajo doli nga shqyrtimi i Gjykatës pas shterimit të ilaçeve vendore se nuk ishte kryer një kontroll i tillë nga gjykatat, duke përfshirë Gjykatën e Lartë Federale.
Gjykata shtoi se duke pasur parasysh urgjencën e marrjes së veprimeve të duhura për t’iu kundërvënë kërcënimit të paraqitur nga COVID-19 në fazat e para të epidemisë, nuk ishte e domosdoshme të pritej se do të zhvillohen diskutime shumë thelbësore në nivel vendi, dhe veçanërisht duke përfshirë Parlamentin, përpara miratimit të masave urgjente që ishin gjykuar si të nevojshme për trajtimin e kësaj beteje globale. Megjithatë, në rrethana të tilla shqyrtimi gjyqësor i pavarur dhe efektiv i masave të ndërmarra nga ekzekutivi ishte edhe më jetik.
Sa i përket dënimit për shkeljen e ndalimit të organizimit të ngjarjeve publike, Neni i ri 10d ishte futur në Urdhëresën O.2 COVID-19 më 17 mars 2020. Sipas kësaj dispozite, çdo person që shkeli me dashje ndalimin e mbajtjes së ngjarjeve publike sipas Nenit 6 të Urdhëresës i nënshtrohej një dënimi që nuk kalonte tre vjet ose një gjobë (me përjashtim të pranisë së një shkeljeje më të rëndë brenda kuptimit të Kodit Penal). Sipas pikëpamjes së Gjykatës, këto ishin dënime shumë të ashpra që mund të kishin efekt serioz mbi pjesëmarrësit e mundshëm apo grupet që kërkonin të organizonin ngjarje të tilla.
Në fund, Gjykata theksoi faktin se përballë krizës mbarëbotërore të shëndetit publik, Zvicra nuk kishte pasur rekurs karshi Nenit 15 të Konventës, i cili i mundësonte Shtetit Anëtar të ndërmarrë masa të caktuara për të deroguar nga Konventa detyrimet e saj në kohë lufte ose ndonjë urgjence tjetër publike që rrezikonte jetën e kombit.
Referencat nga faqja zyrtare e Gjykatës Europiane për të Drejtat e Njeriut
